Gervigreind er ekki lengur framtíðartækni – hún er orðin hluti af daglegu lífi okkar. Verkfæri eins og ChatGPT hafa gjörbylt því hvernig við skrifum, lærum, skipuleggjum verkefni og finnum hugmyndir. Margir hafa þegar prófað að nota ChatGPT fyrir einfaldar spurningar eða verkefni, en til að ná fullum árangri þarf að læra að skrifa skipanir fyrir ChatGPT á markvissan og nákvæman hátt.
Byrjendur spyrja oft einfaldra spurninga eins og „skrifaðu grein um gervigreind“ – og fá óljós svör. Lengra komnir notendur læra hins vegar að nota skipanir sem stýra ChatGPT í ákveðinn stíl, lengd, samhengi og með skýrum niðurstöðum. Þannig verður ChatGPT ekki bara spjallmenni – heldur öflugur samstarfsaðili.
Í þessari grein förum við í gegnum:
- Af hverju skipanir fyrir ChatGPT skipta svona miklu máli.
- Helstu aðferðir við háþróaðar skipanir.
- 10 dæmi um skipanir fyrir lengra komna sem hægt er að nota strax.
- Hvernig skipanir geta sparað tíma, aukið og bætt vinnuflæði.
Af hverju skipta skipanir öllu máli
Í grunninn er ChatGPT líkansbyggð vél sem vinnur úr texta. Það svarar á grundvelli þess hvernig orð hafa birst saman í milljörðum texta. Ef skipunin er of almenn, færðu almennt svar. Ef skipunin er nákvæm, færðu markvissari niðurstöðu.
Hugsaðu um þetta eins og að vinna með samstarfsmann. Ef þú segir:
„Gerðu eitthvað um markaðssetningu.“
… þá er líklegt að hann spyrji til baka: „Hvað nákvæmlega?“
En ef þú segir:
„Skrifaðu 300 orða grein um hvernig lítil fyrirtæki á Íslandi geta notað samfélagsmiðla til að auka sölu, með 3 hagnýtum dæmum.“
… þá færðu mun gagnlegra svar.
Góð skipun er því hálft verkið.
Helstu aðferðir við háþróaðar skipanir
1. Hlutverkaskipan (Role prompting)
Láttu ChatGPT taka að sér hlutverk. Þetta er öflug leið til að fá texta í ákveðnum stíl eða með sérstakri sérfræðiþekkingu.
Dæmi:
„Breyttu þér í markaðsráðgjafa. Skrifaðu markaðsáætlun fyrir nýtt kaffihús í Reykjavík sem miðar að ungu fagfólki.“
2. Skref-fyrir-skref rökfærsla (Step-by-step reasoning)
Biddu ChatGPT um að útskýra ferlið og ekki aðeins gefa lokasvarið. Þannig sérðu hvernig niðurstaðan varð til.
Dæmi:
„Útskýrðu skref fyrir skref hvernig hanna á einfalt farsímaforrit, frá notendarannsókn og allt að útgáfu.“
3. Hugsun í keðju (Chain of thought prompting)
Framhald af skref-fyrir-skref hugsun. Hér hugsar ChatGPT eins og kennari og brýtur verkefnið niður í minni einingar sem auðvelt er að fylgja eftir.
4. Stílbreyting (Style transfer)
Biddu ChatGPT að skrifa í stíl ákveðins rithöfundar, vefsíðu eða miðils. Þetta er sérstaklega gagnlegt í markaðssetningu og textagerð.
Dæmi:
„Skrifaðu LinkedIn-færslu í stíl Harvard Business Review um mikilvægi gervigreindar í viðskiptaáætlunum.“
5. Gagnaframsetning (Data formatting)
Stjórnaðu ChatGPT þannig að það skili svari í ákveðnu formi – til dæmis sem töflu, JSON eða Markdown. Þetta er sérstaklega gagnlegt fyrir gagnavinnu eða forritara.
Dæmi:
„Gerðu töflu með 5 verkefnastjórnunartólum, með verði, kostum og göllum hvers þeirra.“
10 háþróaðar skipanir fyrir ChatGPT sem þú getur notað strax
- Fyrir markaðssetningu:
„Hugleiddu sem samfélagsmiðlastjóri. Búðu til 10 Instagram-fyrirsagnir fyrir sumarfatnað fyrir Gen Z, hver undir 20 orðum.“ - Fyrir nemendur:
„Gerðu samantekt á þessari 20 blaðsíðna rannsóknargrein í 5 lykilatriði og útskýrðu þau á einföldu máli fyrir 15 ára ungling.“ - Fyrir fyrirtæki:
„Búðu til algengar spurningar og svör (FAQ) fyrir nýjan hugbúnað, með áherslu á greiðslumál, innskráningu og óskir um nýja eiginleika.“ - Fyrir kennara:
„Hannaðu kennsluáætlun í grunnatriðum hagfræði fyrir framhaldsskólanemendur, með 3 gagnvirkum æfingum.“ - Fyrir skrif:
„Endurskrifaðu þessa grein á sannfærandi hátt, haltu lengdinni en láttu hana höfða til lítilla fyrirtækja.“ - Fyrir kóða:
„Skrifaðu Python-forrit sem sækir veðurgögn frá API og birtir þau í einföldu viðmóti.“ - Fyrir skipulag:
„Gerðu vikulega tímaáætlun fyrir sjálfstætt starfandi grafískan hönnuð sem þarf að samræma viðskiptavinnu, markaðssetningu og nám.“ - Fyrir skapandi verkefni:
„Skrifaðu 200 orða smásögu um Reykjavík árið 2150 í stíl netpönks spennusögu.“ - Fyrir textavinnslu:
„Lestu yfir þennan texta, leiðréttu málfræði og stíl og endurskrifaðu hann á faglegan hátt.“ - Fyrir fundi:
„Gerðu samantekt á þessum fundarnótum í 3 lykilverkefni, hvert með ábyrgðaraðila og skilafresti.“
Skipanir sem spara tíma
Þeir sem læra að nota ChatGPT með réttum skipunum geta sparað sér klukkutíma af vinnu á viku. Hugsaðu um að:
- Þú getur fengið ChatGPT til að skrifa tölvupóst fyrir þig.
- Þú getur fengið fundarsamantektir á sekúndum.
- Þú getur búið til hugmyndalista fyrir markaðsherferðir.
- Þú getur fengið leiðbeiningar í forritun án þess að fletta upp á tugum vefsíðna.
Niðurstaða
ChatGPT skipanir eru ekki bara tæki fyrir byrjendur – þær eru lykillinn að því að nýta gervigreind til fulls. Þeir sem kunna að skrifa nákvæmar skipanir fá ekki bara betri svör, heldur fá þeir svör sem eru sérsniðin, gagnleg og hnitmiðuð.
Framtíðin tilheyrir þeim sem kunna að tala við AI á réttan hátt. Byrjaðu smátt, lærðu að fínstilla skipanir fyrir ChatGPT og fljótlega verður ChatGPT ekki bara spjallmenni heldur einn af öflugustu samstarfsaðilum þínum.
👉 Næsta skref: prófaðu skipanirnar hér að ofan – og skoðaðu áskrift hjá Netkynning.ai þar sem þú færð hundruð sérsniðinna skipana og kennslu í gervigreind.